Tornadolar, daşqınlar və meşə yanğınları 2025-ci ili xatırladan fəlakətlərdən yalnız bir neçəsidir. Təbiət öz gücünü və gözlənilməzliyini nümayiş etdirib.
Ölkə.az xarici mediaya istinadla genişmiqyaslı dağıntılara və insan tələfatına səbəb olan 10 təbii fəlakəti təqdim edir. Bu təbii fəlakətlərin nəticələri tarixdə qalacaq.
Myanmada zəlzələ
Seysmoloqlar martın 28-də Rixter şkalası ilə 7,7 və 6,4 bal gücündə iki təkan qeydə alıblar. Zəlzələ təxminən 1,5 milyon əhalisi olan Mandalay şəhərindən 20 kilometrdən az məsafədə baş verib. Bu, son 100 ilin ən güclü zəlzələsi olub.
Fəlakət nəticəsində tarixi 19-cu əsrə aid Mandalay sarayı, İravadi çayı üzərindəki körpü və monastır dağılıb. Ölkədə 5000-dən çox insan ölüb. Hakimiyyət orqanları 11000 nəfərin yaralandığını və 500-dən çox insanın itkin düşdüyünü bildirib.
Zəlzələlər qonşu ölkələrdə – Hindistan, Çin və Tailandda da hiss olunub. Banqkokda 37 mərtəbəli bina uçub, 20 nəfər dağıntılar altında qalıb və onları xilas etmək mümkün olmayıb.
Amerikada meşə yanğınları
Nyu-Cersi ştatında baş verən yanğın 8000 hektardan çox ərazini məhv edib. Hadisə 2025-ci il aprelin 23-də “Qrinvud Forest” qoruğu yaxınlığında başlayıb. Saatda 40 kilometrə çatan külək və havanın quraqlığı vəziyyəti daha da pisləşdirib.
Yanğın 3000 sakinin təxliyəsinə səbəb olub. Təxminən 1300 bina təhlükə altında olun. 26 mindən çox müştəri elektriksiz qalıb.
Hər il Nyu-Cersi ştatında baş verən meşə yanğınları təxminən yeddi hektar yaşıl sahəni məhv edir. Lakin bu dəfə eyni ərazi cəmi bir neçə gün ərzində məhv olub.
Transbaykal bölgəsində meşə yanğınları
Mövsüm ərzində bölgədə 700-dən çox yanğın qeydə alınıb. Yanğınlar 2,8 milyon hektar meşə sahəsini məhv edib.
Yanğınların pik həddi may ayının sonlarında baş verib. Daha sonra Transbaykal diyarında anormal yüksək temperatur və güclü küləklər müşahidə olunub. Bölgədə yağıntı normal iqlim normasının yalnız 10-20 faizini təşkil edib. Küləyin sürəti saniyədə 19 metrə çatıb və bu da xilasetmə işlərinə mane olub.
Çində daşqınlar və torpaq sürüşmələri
İyunun əvvəlində ölkəyə leysan yağışlar yağıb. Yunnan əyaləti fırtınanın episentrində olub. Nyutsyan-Lisu rayonunda təxminən 6000 ölüm hadisəsi qeydə alınıb.
Yağışlar daşqınlara və torpaq sürüşmələrinə səbəb olub. Su 43 magistral yolu yuyub aparıb və 16 körpü dayağına zərər vurub, rayonlar arasında nəqliyyatın hərəkətini pozub. 30-dan çox yaşayış binası su altında qalıb.
Tayvanda “Zərbə” qasırğası
Avqustun 13-də Tayvan sahillərində külək əsib və güclü yağış yağıb. Qasırğa saatda 190 kilometrdən çox sürətə çatıb. Külək binaların damlarını qoparıb, ağacları yıxıb və yüngül konstruksiyaları aparıb.
Ölkədə ən yüksək həyəcan səviyyəsi elan edilib. Doqquz əyalətdə təhsil müəssisələri və müəssisələr bağlanıb. Xilasedicilər sahil ərazilərində 5500 sakinin kütləvi təxliyəsini həyata keçiriblər. Fırtına səbəbindən 250-dən çox uçuş dayandırılıb. 134.000 ev elektriksiz qalıb.
Fransada meşə yanğınları
Bu son 80 ilin ən böyük yanğını olub. O, İspaniya ilə sərhəd yaxınlığında, Od departamentində baş verib. Yanğın 16.000 hektar meşəni əhatə edib. Mütəxəssislər bu ərazini Parisin ölçüsü ilə müqayisə ediblər.
Yanğın yaşayış və ictimai binalara ziyan vurub, üzümçülük sahələrini məhv edib. Bir nəfər ölüb. Yanğınla mübarizə aparan yanğınsöndürənlər müxtəlif dərəcəli yanıqlar alıblar.
Cəmi 24 saat ərzində yanğın, adətən bütün mövsümdə yanan qədər meşəni məhv edib. Hava şəraiti, isti və quraqlıq faciənin əsas səbəbləri kimi göstərilib.
Yamaykada “Melissa” qasırğası
Oktyabrın 30-da fırtına Yamaykaya çatıb. Sürəti saatda 260 kilometrə çatıb və burulğanın nüvəsindəki təzyiq 901 hektopaskal səviyyəsinə düşüb. Sahilə çatdıqdan sonra tarixin ən güclü qasırğası olub və hətta faciəvi şəkildə məşhur olan “Katrina” qasırğasını da üstələyib.
Fırtına ölkəyə güclü yağış və külək gətirib. Görünüş bir neçə yüz metrə düşüb. Ölkənin təxminən 77 faizində elektrik kəsintiləri baş verib. Su yolları əsl çaylara çevirib, binaların birinci mərtəbələrini su basıb, avtomobillər su altında qalıb.
Yamaykadan başqa, qasırğa Kuba, Dominikan Respublikası və Haitiyə də dağıntılar gətirib.
Cənub-Şərqi Asiyada “Kalmaeqi” qasırğası
Qasırğa Sakit okeanda əmələ gəlib və 3-cü kateqoriyalı fırtına kimi təsnif edilib. Siklon saatda 220 kilometr sürətlə hərəkət edib. Fırtınanın gücünü ilk hiss edən Filippin olub. Filippin Xəbər Agentliyinin məlumatına görə, ölkədə təxminən 824.000 insan təsirlənib və 297 nəfər ölüb.
Daha sonra qasırğa Vyetnama zərbə vurub. Hakimiyyət orqanları 43 ölüm hadisəsi qeydə alıb. Xilasedicilər 500.000-dən çox insanı daha təhlükəsiz ərazilərə təxliyə ediblər. Vyetnamdan sonra fırtına Tailanda doğru irəliləyib və 13 nəfərin ölümünə səbəb olub.
İndoneziyada daşqınlar
Noyabr ayının sonunda Cənub-Şərqi Asiyada şiddətli hava şəraiti baş verib. İndoneziyada isə 12 bölgədə dağıntılara səbəb olub. Ən çox zərər çəkənlər Cənub, Mərkəzi və Şimali Tapanuli, Humbanq Hasundutan, Sibolqa və Mandaylinq Natal olub.
Su səviyyəsi bir metr artaraq çayları daşdırıb. Ölkə daxilində tornado və palçıq sürüşmələri qeydə alınıb. Daşqın ucqar ərazilərə çıxışı çətinləşdirib və xilasediciləri qayıqla onlara çatmağa məcbur edib.
Minlərlə sakin müxtəlif dərəcələrdə xəsarət alıb. Məlumata görə, ən azı 950 nəfər ölüb, 270-dən çox insan itkin düşüb.
Şri-Lankada daşqınlar
Daşqınlara əvvəllər İndoneziyada baş verən “Ditva” siklon fırtınası səbəb olub. Şri-Lankada ölənlərin sayı 607-ni keçib, 214 nəfər itkin düşüb. Xilasedicilər 148.000 sakini daha təhlükəsiz ərazilərə təxliyə ediblər.
Fəlakət fəlakətli nəticələrə səbəb olub. 15.000-dən çox binaya ziyan vurub, dəmir yolu xətlərini dağıdıb və yolları zədələyib. Ölkə sakinlərinin otuz faizi elektriksiz qalıb. Şri-Lanka prezidenti Anura Kumara Dissanayake Hindistan və Yaponiya hakimiyyət orqanlarından kömək istəyib.(lent.az)
